واکاوی نقش فضای مجازی در شکل‌گیری ادبیات جوانان و نوجوانان
تاریخ انتشار: ۲ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۳۵۲۸۰۵
شاید برای شما هم پیش آمده باشد، زمانی که باجمعی ازجوانان و نوجوانان دهه هفتادی یاهشتادی برخورد می‌کنید، با واژه‌ها و اصطلاحات عجیب وغریبی مواجه می‌شوید که برای چندثانیه باید مغزتان آنها را تجزیه و تحلیل کند تا متوجه کلام آنان شوید.
گویی نسل امروزی زبان و ادبیات مختص به خود را دارد ودرحین مکالمه با آنان هم به سبب استفاده از جملات و کلماتی که غیرقابل فهم است، ترجیح می‌دهید گفت‌وگوی خود را تمام کنید.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
اما این یک واقعیت است که نسل جدید در دنیای دیگری زندگی می‌کند و فضای مجازی هم یک قابلیت جدید به این نسل اضافه کرده و آن‌هم تشکیل خرده فرهنگ‌ها و خرده گروه‌های مجازی است و از سوی دیگر این فضا، نوع گفتمان آنان را تغییر داده است. البته در این بین بارها گله‌مندی والدین را درخصوص شکاف ارتباطی با این نسل شنیده‌ایم، اما از سوی دیگر بی‌توجهی به زبان وادبیات فارسی در چند دهه اخیر نیز موضوعی است که جای بحث زیادی دارد و شاید نشود همه قصور را به پای نسل امروز گذاشت.
پدیده‌ای تغییریافته
اکثر افراد در جامعه کنونی زبان را یک امر دم‌دستی تلقی می‌کنند و این طور می‌پندارند که می‌توانند به هر صورتی که می‌خواهند، آن را تغییر دهند و از آن استفاده کنند. فاطمه شفیعی، دکترای علوم شناختی، زبان شناسی و مدرس دانشگاه نیز در خصوص تغییر و تحولات زبان طی این سال‌ها می‌گوید: «زبان پدیده‌ای زنده و پویاست و در نتیجه همانند سایر پدیده‌های دیگر، همواره دستخوش تغییر و دگرگونی می‌شود. در زمانه حاضر و با توجه به سرعت سرسام‌آور گسترش فضای مجازی، تغییر و دگرگونی زبان مطرح است. سرعت تغییر در کلمه‌ها و عبارت‌های مورد استفاده توسط گویشوران و به‌ویژه جوانان و نوجوانان بالاست. به نظر می‌رسد این تغییر، نسبت به گذشته‌ای نه‌چندان دور، بسیار سریع‌تر در حال رخ‌دادن است.»
زبان متفاوت نوجوانان
ذهن و ذهنیت در فضای مجازی متفاوت از سایر فضاهاست و به همین دلیل نوع گفتار این نسل نیز متفاوت است. از طرفی زبان با شیوه زیست افراد ارتباط مستقیم دارد و به این علت تفاوت زبان و کلام را می‌توان به‌خوبی در نسل‌های مختلف مشاهده کرد. شفیعی نیز ضمن بیان زبان محاوره نوجوانان در عصر حاضر خاطرنشان می‌کند: «نوجوان و جوان عصر حاضر، به‌دنبال چیزی می‌رود که از لحاظ دیداری برایش جذاب‌تر است. دسترسی به این جذابیت‌های دیداری، مسلما در فضای مجازی که در این روزگار، ناگزیر به استفاده از آن هستیم و حتی کاربرد آن در بسیاری از مواقع، لازم و ضروری و آسان‌تر است. در پی ورود به این فضای پرزرق‌وبرق، قطعا ارتباطات کلامی نیز شکل می‌گیرد.» او همچنین معتقد است که گروه سنی نوجوان، معمولا به‌دنبال جداکردن خویشتن از دیگران و آفرینش گروه ما و آنهاست و اولین و مهم‌ترین تمایز به‌کاربردن زبانی متفاوت است و این در حالی است که زبان مورد پسند هم از نظر آنان، معمولا با آن جذابیت‌های دیداری پیوند می‌خورد.
ادبیات کشور در مقابل زبان جدید نوجوانان!
اما گویا این نسل در حال خلق زبانی جدید برای خودش است و ما خیلی نتوانستیم فرهنگ و ادبیات غنی فارسی را به عنوان داده‌ای بدیع در ذهن آنان ایجاد کنیم. البته شفیعی هم با این موضوع موافق است و می‌گوید: «ما تا چه اندازه توانستیم ادبیات غنی و پرمغز فارسی و آداب و رسوم زیبای ایرانی را با جذابیت‌ها و زرق‌وبرق‌های موردپسند جامعه نوجوان ایرانی همراه کنیم؟ تا اینکه نوجوان ما به‌هنگام انتخاب زبان مخصوص به گروه خودش، به‌جای روی‌آوردن به زبان و فرهنگ بیگانه و الگوبرداری از آن، گزینه دیگری هم داشته باشد و سراغ آن برود.»، اما سوالی که ممکن است در ذهن بسیاری شکل بگیرد، این است که آیا این نوع ادبیات و زبان محاوره نسل جدید در رفتار آنان هم تاثیرگذار است و خود را بروز می‌دهد؟ یا پس از عبور از دوره نوجوانی به دست فراموشی سپرده می‌شود؟ شفیعی در این باره تصریح می‌کند: «ما در زبان‌شناسی بر این باوریم که کلمات هم به نوبه خود در ذهن افراد طرح‌واره می‌سازند. یعنی کلمه‌هایی که به زبان روزمره نوجوان ما راه می‌یابند، اگر در طرح‌واره‌های پیشین او جای نگیرند، خودشان طرح‌واره جدیدی شکل می‌دهند. طرح‌واره جدید یعنی شکل‌گیری مدل‌های فرهنگی جدید و این مدل‌های فرهنگی یعنی بینش‌ها، باور‌ها و الگو‌های جدید.»
شکاف نسلی یا هویتی؟
قطعا به واسطه تکنولوژی در دسترس، هوش این بچه‌ها با نسل‌های قبل متفاوت است وقدرت تحلیل بالایی دارند، اما اینکه نگرانی والدین برای ایجاد یک شکاف نسلی طبیعی است یا نه را می‌شود ازگفته‌های این مدرس دانشگاه متوجه شد. او می‌گوید: «تفاوت زبان دو نسل، مادامی‌که امر ارتباط را مخدوش نکند و به‌رغم وجود تفاوت‌ها، مفاهمه همچنان صورت پذیرد، پدیده‌ای کاملا عادی و قابل انتظار است و از این نظر جای هیچ‌گونه نگرانی نیست، اما نکته مهم آن است که نوجوان ما به‌واسطه کاربرد زبانی متفاوت و در نبود محیط جذاب و فاخر زبانی ــ فرهنگی، با فرهنگ و هویت ملی وایرانی خودش بیگانه نشود. این مسأله مهمی است که باید به روشی علمی و درست به آن پرداخته شود.» البته باید در نظر گرفت با هر میزان تفاوت، مبنای گفتگو نباید قطع شود و باید راهی برای انتقال ارزش‌ها با انعطاف لازم از نسل قدیم به نسل جدید فراهم شود، چراکه درغیر این صورت چیزی که مورد هدف قرار می‌گیرد، هویت است. از طرفی دیگر ما باید بتوانیم پویایی و معادل‌سازی زبان فارسی را دوچندان کنیم؛ مخصوصا برای نسل جدیدی که به‌طور مداوم در شبکه‌های اجتماعی درحال زیست هستند.
منبع: جام جم
باشگاه خبرنگاران جوان وبگردی وبگردیمنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: فضای مجازی ادبیات فارسی جوان و نوجوان فضای مجازی نسل جدید طرح واره
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۳۵۲۸۰۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
سیاهچاله‌ای به نام اینستاگرام
دو روز پیش بود که پلیس فتا آماری درخصوص جرایم اخلاقی در فضای مجازی اعلام کرد که آمار خیره‌کننده و تأمل‌برانگیزی بود! سردار وحید، رئیس پلیس فتا اعلام کرد: شبکه اجتماعی اینستاگرام با بیش از ۹۱ درصد، کماکان بیشترین حجم آلودگی جرایم غیراخلاقی را به خود اختصاص داده است. آماری که با توجه به عضویت بیش از ۴۵میلیون کاربر ایرانی در این شبکه، زنگ خطری جدی برای فرهنگ جامعه محسوب می‌شود.
به گزارش ایسنا، متن پیش رو گزارش «جام‌جم» درباره دلایل و علل شکل‌گیری ۹۱ درصدی جرایم اخلاقی در اینستاگرام است که در ادامه می‌توانید بخوانید: افزایش روزبه‌روز گرایش به این شبکه‌ها و در رأس آن «اینستاگرام» سبب ورود اقشار مختلف با هر سن‌وسالی از دکتر و مهندس گرفته تا هنجارشکنان، مجرمین و خلافکاران به این فضا شده است! در این فضا به قدری تبادل اطلاعات سریع است که مراحل سنتی ارتکاب جرم یعنی اراده و قصد، تدارک مقدمات و شروع به اجرا به چشم نمی‌آید و مسیرهای اطلاعاتی آن به قدری زیاد است که نتیجه جرم در یک لحظه در مکان‌های گوناگونی حاصل می‌شود!
گسترش استفاده افراد از فضای مجازی به‌ویژه اینستاگرام و محبوبیت آن، سبک جدیدی از زندگی را در جهان شکل داد و به‌عنوان یک فرصت و در مواقعی تهدید، بر جنبه‌های مختلف زندگی افراد اثرگذار شد. رشد تعداد صفحات فضای مجازی اگرچه در مواردی فرصت بود و سبب افزایش اطلاعات، روزآمدسازی دانش، انتشار سریع اخبار و...شد اما روی دیگر تهدیدهایی بود که این فضا بر جامعه تحمیل کرد. شکل‌گیری سلایق جدید، مصرف‌گرایی، ناامیدی، فریب افراد، نمایش ضدارزش‌ها، هنجارشکنی، کلاهبرداری‌های اینترنتی، زیان‌های مالی و در یک کلام شکل‌گیری جرایم آن روی دیگر این سکه بود!
عضویت بیش از ۴۰میلیون کاربر ایرانی در اینستاگرام
براساس گزارش «دیتاک»، تا پایان سال ۱۴۰۱ حدود ۵۸ تا ۶۱میلیون ایرانی کاربر تلگرام بوده‌اند. اینستاگرام هم ۴۲ تا ۴۶میلیون کاربر ایرانی دارد و حدود چهارمیلیون کاربر ایرانی هم در توییتر فعال هستند. با وجود اشتراکات موجود در شبکه‌های اجتماعی، موضوعات اصلی یا ژانرهای هرکدام با دیگری متفاوت است. از آنجا که صفحه اینستاگرام با افکارعمومی مردم و زندگی روزمره مرتبط است، فهم و درک چشم‌انداز کلی مردم جامعه به‌وسیله ارزیابی این فضا میسر می‌شود. تعداد مخاطبان این فضا از یک‌سو و نقش غیرقابل‌انکار آن در واقعیت جامعه از سوی دیگر، موضوعی است که در صورت عدم کنترل و نظارت بر این فضا می‌تواند تبعات مختلفی را به همراه داشته باشد. این موضوع به‌ویژه در کشور ما به‌دلیل وجود فرهنگ اصیل ایرانی و ارزش‌های دینی از یک‌سو و اغراض دشمنان برای ضربه‌زدن به افکار جامعه از سوی دیگر، حساسیت بیشتری می‌یابد. موضوعی که رهبری نیز در فرمایشات خود با اشاره به آن می‌فرمایند: «فضای مجازی به اندازه انقلاب اسلامی اهمیت دارد و عرصه فرهنگی عرصه جهاد است. اگر از فضای مجازی غافل شویم اگر نیروهای مؤمن و انقلابی این میدان را خالی کنند مطمئنا ضربه خواهیم خورد.»
آمار پلیس فتا از جرایم غیراخلاقی اینستاگرام
اگرچه از زمانی که شبکه‌های اجتماعی پای خود را به کشورمان باز کردند، پلیس فتا بارها در مورد استفاده از این پیام‌رسان‌های خارجی هشدار داد و خطرات آن را به مردم گوشزد کرد، اما همچنان طبق آخرین آمار اعلام‌شده بیشترین میزان جرایم اخلاقی متعلق به اینستاگرام است!درهمین راستا سردار وحید، رئیس پلیس فتا ضمن اعلام طرح عملیاتی پیش‌دستانه علیه جرایم اخلاقی و مغایر با شئونات اسلامی، اجتماعی و فرهنگی و دستگیری گردانندگان، مدیران و اعضای۱۰نشانگاه سایبری، خبر داد: «طبق بررسی‌های اخیر، اینستاگرام با بیش از ۹۱درصد، کماکان بیشترین حجم آلودگی جرایم غیراخلاقی فضای مجازی را به خود اختصاص داده است.»وی همچنین اعلام کرد: «از ابتدای سال‌جاری تاکنون تعداد ۹۸۳۵ تارنما نیز مورد رصد عام قرار گرفت که با بررسی اطلاعاتی سایبری روی ۳۸۴۲ فقره تارنمای مشکوک تعداد ۱۷۶۵ مورد مجرمانه مشاهده گردیده و از این تعداد ۷۶۵ مورد با تذکر تلفنی و با همکاری هموطنان تمامی محتوای نامناسب مسدود گردیده و مابقی جهت سیر مراحل قانونی به مراجع قضایی معرفی شده است.»
تبرج و خودنمایی، بستر شکل‌گیری جرایم اخلاقی
حال سؤال اینجاست شبکه‌های اجتماعی و در رأس آن اینستاگرام که بسیاری آن را سرگرمی می‌دانند، چگونه بستر را برای شکل‌گیری جرایم اخلاقی فراهم می‌کنند؟مهدی‌رضا برنا، پژوهشگر فضای مجازی در گفت‌وگو با«جام‌جم» دراین‌باره می‌گوید: «شبکه اینستاگرام مبتنی بر فرهنگ غیرایرانی به‌وجودآمده و با توجه به اینکه این شبکه مبتنی بر تصویر است، از همان ابتدا، بر مبنای تبرج و خودنمایی شکل گرفت؛ موضوعی که در فرهنگ اصیل اسلامی امری قبیح شمرده می‌شد و اکثر خانواده‌های ایرانی تمایلی به آن نداشتند؛ اما ارزش‌های این شبکه مبتنی بر خودنمایی و به‌رخ‌کشیدن بود و همین موضوع سبب شد که در گذر زمان بستر خوبی برای جرایم اخلاقی در این شبکه شکل گیرد، لذا درحال‌حاضر تعجبی ندارد که ما شاهد این باشیم که بیشترین جرایم اخلاقی در اینستاگرام اتفاق بیفتد.»
شماره تماس جهت گزارش موارد مشکوک به پلیس
بااین‌حال علی‌رغم هشدارها و انجام برخی اقدامات پیشگیرانه از سوی مسئولان، عضویت تعداد زیادی از افراد به‌ویژه نوجوانان در شبکه‌های اجتماعی به‌خصوص اینستاگرام را نمی‌توان انکار کرد. آنچه باید پذیرفت این است که در شرایط فعلی با نظارت و کنترل بر این فضا و محتوای آن دروهله اول از سوی خانواده‌ها و دروهله بعدی از سوی پلیس، تا حد زیادی می‌توان از تبعات فرهنگی و اجتماعی آن جلوگیری کرد.طبق اعلام پلیس، افراد و خانواده‌ها در صورت دیدن موارد مشکوک با شماره ۰۹۶۳۷۰ تماس بگیرند.
انتهای پیام
تیراندازی، مراسم عروسی در ونایی بروجرد را به عزا تبدیل کرد